1-İhbarnamenin tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuru yapılması gerekir. .
2-Madde hükmüne göre ödenecek tutarın, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere belirli faiz oranlarıyla katsayı uygulanmak suretiyle aylık dönemler halinde 12 eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir. Ödenecek tutarın tamamının, ilk taksitin ödeme süresi içerisinde peşin ödenmesi halinde Yİ-ÜFE aylık değişim oranları göre hesaplanan tutarın, üzerinden %90 indirim yapılacaktır.
3-KDV veya kesinti yolu ile ödenen vergilerden doğan iade alacağının bulunması halinde, yapılandırılan tutarların mahsuben ödenmesi mümkündür.
4-Bu Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerin ilk ikisi süresinde ödenmek koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında üç veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılır.
5-İlk iki taksitin süresinde tam ödenmemesi ya da süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir.
6-Kanunun kapsadığı 31.12.2022 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak Kanunun yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile veya “izaha davet” (VUK Kanunu Madde:370) kapsamında verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tebliğ edilmemiş olan vergi cezaları bu madde hükmüne göre yapılandırılarak ödenebilecektir. Düzenlemeden faydalanılabilmesi için ihbarnamenin tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunulması gerekmektedir. Yine Vergi aslına bağlı vergi cezalarının tahsilinden vazgeçilebilmesi için, verginin Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması veya bu Kanunun 2. maddesine göre ödenmesi gerekmektedir. Kanun’un 2. maddesine göre; ödenecek tutarın, belirli faiz oranlarıyla katsayı uygulanmak suretiyle, 12 ila 48 ayda eşit taksitte ödenmesi mümkündür.
7- 12.03.2023 tarihi itibarıyla, Vergi Usul Kanunu’nun tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacakların da yukarıdaki şartlar dahilinde yapılandırılması mümkündür. İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemlerle ilgili olarak yukarıdaki hükümlerden yararlanılabilmesi için madde kapsamında ödeme başvurusunda bulunulan alacağa ilişkin dava açılmaması şarttır. Ayrıca bu mükellefler Vergi Usul Kanunu’nun uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden yararlanamazlar.
8-Emlak Vergisi Bildirimi 31.12.2022 tarihinden önce verilmesi gerektiği halde Kanun’un yayımı tarihi itibariyle emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu halde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce bildirimde bulunulması halinde, Tahakkuk eden Emlak Vergisi ile Tahakkuk eden kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tamamının Gecikme faizi ve gecikme zammı yerine YİÜFE esas alınarak hesaplanacak tutarın belirtilen sürede ödenmesi halinde, Vergi cezalarının tamamı ile tahakkuk etmiş gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı SİLİNECEKTİR.
MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI
Mükellefler, kanunda belirtilen şartlar dâhilinde gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artırarak bu maddede belirtilen süre ve şekilde ödemeleri hâlinde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmaz.
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50’si, 2022 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilemeyecektir.
2022 yılına ilişkin matrah artırımında bulunan mükelleflerin zararlarının tamamı 2023 ve sonraki yıllarda mahsup edilemeyecektir. 2022 yılına ait yıllık beyannamelerde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilemeyecektir.
Ayrıca gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan ettikleri matrahları artırmaları hâlinde, daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilebilecektir.
Kanun’da yer alan hükümlerden yararlanabilmek için 31.05.2023 (bu tarih dahil) tarihine kadar başvurulması gerekmektedir.
Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere (alacaklı idarelere) yapılacak başvurunun süresi mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden 3. ayın sonuna (31.10.2023) kadar (bu tarih dâhil) uzamaktadır.
Gelir ve Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları için vermiş olunan beyannamelerde vergiye esas alınan matrahların aşağıda detayı verilen oranlardan az olmamak üzere matrah artırılması durumunda matrah artırımına ilişkin düzenlemeden yararlanılmaktadır.
Kurumlar Vergisi
|
Yıllar
|
Matrah Oranı
|
Asgari Artırım Tutarı (TL)
|
Vergi Oranı
|
|
2018
|
35%
|
200.000,00
|
%20
|
|
2019
|
30%
|
215.000,00
|
%20
|
|
2020
|
25%
|
230.000,00
|
%20
|
|
2021
|
20%
|
260.000,00
|
%20
|
|
2022
|
25%
|
500.000,00
|
%20
|
Gelir Vergisi
|
Yıllar
|
Matrah Oranı
|
Asgari Artırım Tutarı (TL)
|
Vergi Oranı
|
|
2018
|
35%
|
63.800,00
|
%20
|
|
2019
|
30%
|
66.400,00
|
%20
|
|
2020
|
25%
|
70.500,00
|
%20
|
|
2021
|
20%
|
75.000,00
|
%20
|
|
2022
|
25%
|
105.000,00
|
%20
|
İlgili yıla ilişkin olarak verilen beyannamede matrah beyan edilmemişse, matrah oluşmamışsa veya hiç beyanname verilmemişse asgari tutarlar dikkate alınması gerekmektedir.
Matrah artırımında bulunmak isteyen gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini süresinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergiler ile ilgili beyannameler üzerinden tahakkuk eden damga vergisini süresinde ödenmiş ve yine bu yasa kapsamında yapılandırma (kesinleşmiş veya kesinleşmemiş ya da dava aşamasında olan borçlarla ilgili) imkânından yararlanmamış olmaları şartıyla artırılan matrahları %15 oranında vergilendirilecektir. İstisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken verginin bulunmaması hâlinde de bu hüküm uygulanacaktır.
Ayrıca, artırılan matrahlar üzerinden ödenecek vergiler kanunen kabul edilmeyen gider niteliğinde olup, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50’si, 2022 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilememektedir.
Matrah artırımından önce 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesini vermiş ve matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların tamamını indirim konusu yapmış olanlar, bu beyannamelerini, matrah artırımı yapılması için öngörülen başvuru süresi içinde düzeltmeleri hâlinde vergi cezası kesilmez, gecikme faizi hesaplanmaz. Bu şekilde yapılan düzeltmeler üzerine tahakkuk eden vergiler, beyannamenin verildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenir. Bu bent kapsamında yıllık kurumlar vergisi ile ilgili yapılan düzeltme nedeniyle 2022 yılına ilişkin geçici vergi beyannamelerinde düzeltme yapılmaz.
2022 Yılına İlişkin Matrah Artırımda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
Geçici madde 1 uyarınca 2022 yılı ile ilgili matrah artırım hükümleri için aşağıdaki şartlarda uygulanır.
- 2022 yılına ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve
- Bu beyannamelerde beyan edilen vergiye esas matrahların, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şarttır.
2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 01.01.2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, bu bent hükmüne istinaden yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınır. 2022 takvim yılına ilişkin olarak; üçüncü geçici vergilendirme dönemi gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar bu bent kapsamında yapılacak kıyaslamada dikkate alınır.
Şu kadar ki, 2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş (ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar dâhil) olması durumunda, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için bu şart aranmaz. 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımına esas tutarların belirlenmesinde, (b) bendinde belirlenen asgari tutarlardan az olmamak üzere bu bent hükmüne göre belirlenen tutarların %25’i dikkate alınır.
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları 2022 yılına ait zararlarının tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıl kârlarından mahsup edilmez. 2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerinde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilmez.
7440 sayılı Kanun’un 10. maddesinin (27) numaralı fıkrası ile depremin oluşturduğu etkilerin giderilmesini temin etmek amacıyla tek seferlik ek vergi getirilmiştir. 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, yukarıdaki kapsamda alınacak ek vergi için bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmemektedir.
Katma Değer Vergisinde Matrah Artırımı
Katma değer vergisi mükelleflerinin her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıda belirtilen oranlarda katma değer vergisini artırmaları halinde ilgili dönemlere ilişkin katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.
|
Yıllar
|
Oran
|
|
2018
|
3%
|
|
2019
|
3%
|
|
2020
|
2,5%
|
|
2021
|
2%
|
|
2022
|
2%
|
Katma değer vergisi mükelleflerinin, artırıma esas alınan ilgili yılın vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları zorunludur. Mükelleflerin artırımda bulunmak istedikleri yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak 12.03. 2023 tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınmaktadır.
Ayrıca, vergi artırımı kapsamında hesaplanıp ödenen katma değer vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak nazara alınmaz, ödenmesi gereken katma değer vergilerinden indirilmez veya herhangi bir şekilde iade konusu yapılamamaktadır.
Beyanname verilmemiş olması durumunda aylık vergilendirme dönemine tabi olan katma değer vergisi mükelleflerince dikkat edilmesi gereken konular;
- Verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinden, en az üç döneme ait beyannamenin verilmiş olması hâlinde, bu yıla ait dönemlerden verilmiş olan beyannamelerdeki hesaplanan katma değer vergisi tutarlarının ortalaması bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık hesaplanan katma değer vergisi tutarı bulunur ve bu tutar üzerinden yukarıda belirtilen oranlara göre artırım tutarı hesaplanmaktadır.
- Hiç beyanname verilmemiş ya da bir veya iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle kanun hükmünden yararlanılabilecektir.
- İlgili takvim yılı içindeki işlemlerin tamamının istisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşması, tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşması veya diğer nedenlerle takvim yılının bütün dönemlerinde hesaplanan katma değer vergisi bulunmaması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle kanun hükmünden faydalanılabilmektedir.
Ücretlerden Kesilen Gelir Vergisi Matrah Artırımı
193 sayılı Kanunun 94. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki detayı verilen oranlardan az olmamak üzere hesaplanacak gelir vergisini artırabilirler.
|
Yıllar
|
Oran
|
|
2018
|
6%
|
|
2019
|
5%
|
|
2020
|
4%
|
|
2021
|
3%
|
|
2022
|
2%
|
Beyanname verilmemiş olması durumunda vergi artırımında bulunulan yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak, Verilmesi gereken muhtasar beyannamelerden, en az bir döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, beyan edilmiş ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar ortalaması alınmak suretiyle bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunur ve bu tutar üzerinden yukarıdaki tabloda belirtilen oranlarda gelir vergisi hesaplanmaktadır.
Hiç beyanname verilmemiş olması halinde, her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas üzere en az;
- Bu Kanunun yayımı tarihinden önce ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi,
- İlgili yılda aylık prim ve hizmet belgelerinin hiç verilmemiş olması hâlinde, bu Kanunun yayımı tarihine kadar verilmiş olmak şartıyla izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi,
- Bu Kanunun yayımı tarihine kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde en az iki işçi,
çalıştırıldığı kabul edilmek ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı esas alınarak hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden yukarıdaki oranlar dahilinde gelir vergisini ödemek suretiyle yararlanılmaktadır.
Yukarıdaki açıklamalar kapsamında artırıma esas ücret tutarı ile matrahlar, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmamaktadır. Ayrıca, bu kapsamında artırımdan yararlanılarak hesaplanan gelir vergisine herhangi bir istisna ve indirim uygulanmamaktadır.
Serbest Meslek, Kira Stopajı ve Dağıtılan Kar Payı Stopajı Artırımı
Muhtasar beyannamelerinde yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden; aşağıda belirtilen oranlarda gelir (stopaj) vergisini artırmaları halinde, ilgili dönemlere ilişkin gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.
İlgili yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar bir yıla iblağ edilmeyecektir.
|
Yıllar
|
Oran
|
|
2018
|
6%
|
|
2019
|
5%
|
|
2020
|
4%
|
|
2021
|
3%
|
|
2022
|
2%
|
Yukarıdaki açıklamalar kapsamında artırıma esas ücret tutarı ile matrahlar, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmamaktadır. Ayrıca, bu kapsamında artırımdan yararlanılarak hesaplanan gelir vergisine herhangi bir istisna ve indirim uygulanmamaktadır.
Ödeme Planı
Hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergilerinin peşin veya ilk taksiti 30.06.2023 tarihine kadar ödenmesi halinde, takip eden aylık dönemler halinde azami 12 eşit taksitte ödenme imkânı bulunmaktadır.
Artırılan vergilerin peşin ödenmek istenmesi durumunda bu ödemelerin en geç 30.06.2023 tarihine kadar yapılması gerekmektedir. Peşin Ödeme yapılması halinde ödenecek tutar üzerinden %10 indirim yapılacaktır(Damga vergisi hariçtir).
Diğer Hususlar
Yukarıdaki açıklamalar kapsamında matrah veya vergi artırımında bulunulması, bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmemektedir.
Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, Kanun’un yayımını izleyen 7 iş günü içinde sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmemektedir. Bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmamaktadır.
Hesaplanarak veya artırılarak ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak kabul edilmez; indirim, mahsup ve iade konusu yapılamayacaktır.
Matrah veya vergi artırımı dolayısıyla mükelleflerce verilen yıllık, muhtasar ve katma değer vergisi beyannameleri ve diğer beyannameler için damga vergisi 1.000 TL olarak alınacaktır.
Ek Vergi İçin İnceleme ve Tarhiyat Yapılabilmesi
7440 sayılı Kanun’la, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından;
– 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında,
-Aynı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile yurt dışından elde edilen ve en az % 15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden % 5 oranında ek vergi hesaplanması,
-Bu verginin ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde, ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda ödenmesi öngörülmüştür. Yapılan düzenlemeye göre, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, ödenecek ek vergi için bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.
Hüseyin CANPOLAT
Vergi Uzmanı
