Dünya genelinde ülke ekonomilerini etkisi altında alınan yaygın adıyla Koronavirüs (COVİD-19) salgını çerçevesinde ülkemizde çalışanları korumak amacı ile yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Bu düzenlemelerden birisi 17.04.2020 tarihinde Resmî Gazetede yayınlanmış olan 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’dur. Kanunla 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda değişiklikler yapılmıştır. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa yapılan eklemelerden belki de en önemlisi 7244 sayılı kanun ile eklenen Geçici 24. maddedir.
MADDE 7– 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 24– Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra 51 inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.
Birinci fıkra kapsamında ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
Bu madde kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı Kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri Fondan karşılanır.
Bakanlık, nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme usul ve esaslarını belirlemeye ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye yetkilidir.”
Kapsam:
Yasa maddesinden faydalanmak için madde metnindeki kapsama dâhil olmak gerekir. Buna göre yalnızca yasa metninde belirtilen kapsama dâhil olanlar nakdi ücret desteğine hak kazanacaktır. Bu kişiler, maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte;
I. 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler,
II. 15/3/2020 tarihinden sonra 51’inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilerdir.
Şartları:
Yasa maddesinden faydalanmak için madde metnindeki şartları sağlamak gerekir. Buna göre yalnızca yasa metninde belirtilen şartları sağlayanlar nakdi ücret desteğine hak kazanacaktır. Yasa metninde tek şart bulunmakta ve bu şart herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak şeklinde belirtilmektedir. Buna göre herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almayan kişi İşsizlik Nakdi Ücret Desteğinden faydalanabilecektir.
Süresi:
İşsizlik Nakdi Ücret Desteğinden faydalanma süresi aynı madde metninde belirtmiştir. Buna göre bu destekten yararlanma süresi 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadardır. Geçici 10 uncu madde 17.04.2020 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, 3 ay süre ile işçi çıkarılması yasaklanmıştır. İşveren bu süreç içerisinde işçiyi ücretsiz izne çıkarabilir. Bu süreç içerisinde işsiz kalan veya ücretsiz izne çıkarılan işçiler faydalanabilecektir.
Miktarı:
İşsizlik Nakdi Ücret Desteğinden faydalanma miktarı aynı madde metninde belirtmiştir. Buna göre; fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.
Yaptırımlar:
İşsizlik Nakdi Ücret Desteğinden faydalanma şartlarını düzenleyen başlık altında şartlara uyulmaması halinde işverene yaptırımların uygulanması öngörülmüştür. Buna göre; yukarıdaki şartlar dahilinde ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. 02.05.2020
Av. Mehmet Ali BAYLER