Trafik kazaları sonucunda maddi hasar, yaralama ve ölümler meydana gelebilmektedir. Maddi hasarlı trafik kazalarında kazaya karışan araçlar da ise değer kaybı oluşmaktadır. Araç değer kaybı, meydana gelen bir kaza sonrası onarılan aracın ikinci el piyasa fiyatına göre değer kaybetmesi anlamına gelir.
Kazanın ardından tamir edilen aracın onarımı her ne kadar kusursuz olsa bile, arabanın satış fiyatı kaza öncesi belirlenen satış fiyatından her halükârda daha düşük olacak, kazanç kaybı oluşacaktır. Bu durum kişilerin mağdur olmasına sebep olmaktadır. İşte bu mağduriyetin giderilmesi amacıyla araç sahipleri, kaza sonucu aracın piyasa değerinde meydana gelen azalma sonucu uğranılan zararın tazmini için kazaya sebebiyet veren kişi veya kişilerden araç değer kaybını talep edebilir.
Kazada kusursuz taraf için değer kaybı talebi hakkı doğarken, kusurlu taraf için ise bu zararı karşılama borcu doğar. Bu durumlarda değer kaybının karşılanması için trafik sigortası devreye girmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, araç değer kaybı talebinde bulunacak tarafın kendi kusuruyla kazaya sebebiyet vermemiş olması veya kusur oranının karşı tarafın kusurundan daha fazlası olmaması gerekmektedir. Keza kazaya kendi kusuruyla sebebiyet veren araç sahibi, araç değer kaybı talebinde bulunamaz.
Meydana gelen kaza sonucu araç sahibinin yapmış olduğu tüm masraf şayet varsa kasko, yoksa sigorta koşulları çerçevesinde sigorta şirketi tarafından karşılanacaktır.
Trafik kazasına, aracın çalınması riskine veya araca gelecek diğer zararlar için araçlar kaskolanmaktadır. Ayrıca kasko aracın bütün onarım masraflarını da kapsamaktadır. Ancak kasko şirketlerinin birçoğu bu tamir ve bakım işlemleri sonucunda meydana gelen araç değer kaybını karşılamamaktadır. Peki sigorta şirketi araç değer kaybını karşılamıyorsa, araç değer kaybı nasıl tazmin edilebilir?
Öncelikle zorunlu mali sorumluluk sigortalarına başvurularak da değer kaybı tazmin edilebilir. Kaskonun aksine zorunlu mali sorumluk sigortası kazalarda karşı tarafın kusursuz ise aracın uğramış olduğu değer kaybını karşılamaktadır. Bunun için sigorta şirketine eksper raporu ve diğer istenen evraklarla birlikte başvuru yapılması gerekir. 15 günlük yasal süre içinde ödeme yapılmaz ise hukuki yollara başvurulabilir. Bu durumda Ticaret Mahkemesinde dava açılabileceği gibi Sigorta Tahkim Komisyonuna da başvuru yapılabilir.
Eğer Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurulacaksa öncesinde sigorta şirketine başvuru yapılmasının zorunlu olduğunun unutulmaması gerekmektedir. Zira aksi halde Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan başvuru usulden reddedilir.
İkinci olarak kazaya sebebiyet veren sürücüden ve aracın sahibinden zararın tazmini mümkündür. Araç değer kaybını almak için karşı tarafa dava açılması gerekmektedir.
Bahsettiğimiz araç değer kaybı davasının dayanağı Borçlar Kanunu’nun 122. Maddesidir. Bu maddeye göre karşı taraf kazada bir kusuru bulunmadığını ispat etmek zorundadır. Şayet ispat edemiyorsa araçta meydana gelen değer kaybını her halükarda tazmin etmekle yükümlüdür.
Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer noktaysa 2 yıllık zamanaşımı süresidir. Kaza tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde işbu davanın açılması gerekir. Aksi durumda zamanaşımı sebebiyle dava reddedilir.
Araç değer kaybı hesaplanırken aracın;
Hasar geçmişi ve niteliği,
Kilometresi,
Marka ve model bilgisi,
Üretim yılı,
Trafiğe çıkış tarihi,
Pazar değeri ve bunlar gibi birçok faktör dikkate alınarak hesaplanır.
Değer kaybı davasında, araçta meydana gelen zarar talep edebileceği gibi, aracın tamiri için gereken zarar da talep edilebilir. Şayet araç kiralık ise ayrıca ulaşım giderlerini veya araç ticari bir araç ise kullanamadığınız süredeki mahrum kalınan karı da karşı taraftan talep etmeniz mümkündür.
Araç değer kaybı davası açılırken aşağıdaki evrakların dilekçeye eklenmesi gerekir;
- Kaza tespit tutanağı,
- Ekspertiz raporu,
- Servis raporu ve servis faturası
- Sigorta poliçesi
- Aracındaki hasara ait fotoğraflar
- Tanıkların isimleri ve adresleri ile tanıklık edecekleri konuları gösterir tanık listesi
- Araç kiralanmış veya ticari kaybı varsa fatura ve belgeler de eklenmelidir.
Yukarıda da detaylı açıklandığı üzere maddi hasarlı bir trafik kazası sonucu kazaya kusuruyla sebebiyet vermeyen araç sahibi, 2 yıllık dava zamanaşımı süresi içinde kazada kusuru bulunan taraftan veya sigorta şirketinden değer kaybının tazminini talep edebilir.
Av. İrem Gündoğdu