Anayasa Mahkemesi 29.3.2023 tarihinde verdiği iki karardada (Ali İhsan Özge, B. No: 2021/59151, 29/3/2023, Gökhan Sarkurt, B. No: 2021/21332, 29/3/2023), 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun uyarınca verilen tedbir kararına yönelik esaslı iddiaların itiraz merci tarafından karşılanmaması nedeniyle gerekçeli karar hakkının, başvurucu hakkında “şiddet uygulayan” ifadesinin kullanılması nedeniyle masumiyet karinesinin ihlali iddialarını incelemiştir.
Her iki olayda da başvurucuların eşleri tarafında farklı zamanlarda 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında başvurucular aleyhine uzaklaştırma kararı talep edilmiştir. Verilen uzaklaştırma kararına karşı başvurucular itiraz etmiştir. İtiraz makamı tarafında bu başvurular esastan değerlendirilmemiş sadece matbu olarak reddedilmiştir.
Anayasa Mahkemesi yaptığı değerlendirmede, başvurucuların itiraz dilekçelerinde belirttiği görüşlerinin itiraz kararında değerlendirilmemesini mahkeme hakkı kapsamında incelemiştir. Anayasa’da güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki gerekçeli karar hakkı gereği itiraz merciince başvurucunun beyan ve delillerinin etkili bir şekilde incelenmesi ve karşılanması gerektiğini vurgulamıştır. Anayasa Mahkemesi, daha önce benzer konuda verdiği Salih Söylemezoğlu (B. No: 2013/3758, 6/1/2016) ve Erdal Türkmen (B. No: 2016/2100, 4/4/2019) kararlarına atıf ile söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi sebebi ile adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.
Ali İhsan Özge, B. No: 2021/59151 başvurusunda ayrıca tedbir kararında “şiddet uygulayan” ifadesi geçmiştir. Başvurucu bu ifadenin masumiyet karinesini ihlal ettiğini savunmuştur.
Anayasa Mahkemesi, S.M. ([GK] (B. No: 2016/6038, 20/6/2019) kararına atıfta bulunmuştur. Buna göre Anayasa Mahkemesi, başvurucu hakkında şiddet uygulayan ifadesinin kullanılmasının başvurucunun tedbire konu eylemleri işlediği veya suçlu olduğu izlenimini doğurduğunu değerlendirerek masumiyet karinesinin ihlal edildiği sonucuna varmıştır.
6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun özelikle kadınların ve çocukların aile içi şiddete karşı korunması anlamında önemli koruma mekanizmaları içermektedir. Fakat uygulamada kadın eşlerin uzaklaştırma ve şiddet kullanımına ilişkin ifadeleri doğru kabul edilerek işlem yapılmakta ve bu konuda yapılan itirazlar matbu olarak reddedilmektedir.
Anayasa Mahkemesi kararında isabetli olarak vurgulandığı üzere eşin yaptığı itirazın usulüne uygun şekilde değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca kararlarda sıkça yapıldığı şekilde tek taraflı beyana dayanarak eşin şiddet kullanıldığının kabul edilmesi masumiyet karinesini ihlal etmektedir.
ANDİS HUKUK ANAYASA HUKUKU BİRİMİ