Hukuk & Danışmanlık Hizmetleri
Yerel ve uluslararası alanda bilgili ve
tecrübeli ekibimizle hizmet sunmaktayız.

Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İnşaat İşlerinde KDV İade İşlemleri

Ana sayfa Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İnşaat İşlerinde KDV İade İşlemleri

Bilindiği üzere yatırımların tüm ülkeye yayılması ve özel teşebbüs sahiplerince yeni yatırımların yapılmasının sağlanması amacıyla devlet tarafından öteden beri bir takım destek/teşvik uygulamaları yürürlüğe konulmuştur. Dönem dönem söz konusu destek/teşvik uygulamalarının oranları ve esasları değişmektedir. Halen yürürlükte bulunan teşvik uygulamaları, bölgeler ve sektörler bazında farklı koşul ve destekleme oranları ile devam etmektedir.

Devlet Desteği İçeren Teşvik Uygulaması Kapsamında Olan Bölge ve Destekler

“Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” 2012 yılında düzenlenerek yürürlüğü girmiş, 2016 yılında ‘Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar’ çıkmış, 2018 yılında ise “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar” ile teşvikler güncellenmiştir.

Güncellenen yatırım teşvik kararları ile,

  • Yatırımların katma değer yaratan alanlara yönlendirilmesi.
  • Üretim ve istihdamın artırılması.
  • Uluslararası rekabet gücünü artıracak ve Ar-Ge içeriği yüksek yatırımların özendirilmesi.
  • Uluslararası doğrudan yatırımların artırılması.
  • Bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması.
  • Kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımların desteklenmesi, amaçlanmıştır.

Yatırım teşvikleri kapsamında Türkiye 6 yatırım teşvik bölgesine ayrılmıştır.

  1. Bölge:Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla.
  2. Bölge:Adana, Aydın, Bolu, Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada hariç), Denizli, Edirne, Isparta, Kayseri, Kırklareli, Konya, Sakarya, Tekirdağ, Yalova.
  3. Bölge:Balıkesir, Bilecik, Burdur, Gaziantep, Karabük, Karaman, Manisa, Mersin, Samsun, Trabzon, Uşak Zonguldak.
  4. Bölge:Afyonkarahisar, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Nevşehir, Rize, Sivas.
  5. Bölge:Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat.
  6. Bölge:Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van, Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada için).

Yatırım teşvik sistemi kapsamında verilen destek unsurları:

– Katma değer vergisi istisnası,
– Gelir ve kurumlar vergi indirimi,
– Gümrük vergisi muafiyeti,
– Gelir vergisi stopaj desteği,
– Sigorta primi işveren hissesi desteği, sigorta primi (işçi hissesi) desteği,
– Faiz desteği,
– Yatırım yeri tahsisi,
– Katma değer vergisi iadesi.

Yukarıdaki destek ve indirim unsurlarının tamamı, bölgelere ve sektörlere göre oran ve destek süresi olarak değişiklik göstermekte olup, yukarıdaki destek unsurları tüm bölge teşviklerini kapsamamaktadır. Yatırımcıların, aldıkları yatırım teşvik belgesinde belirtilen destek unsurları ve oranları esas kabul edilir.

Yazımızın temel konusu, yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan bina inşaatı üzerinden yüklenilen KDV’nin iadesidir.

Alınan yatırım teşvik belgesinde, imalat sanayi kapsamında yapılan bina inşaatına bağlı KDV iadesi hakkı tanınmaktadır. Yatırımcıların, yatırım kapsamında yapılan bina inşaatı nedeniyle yüklenilen KDV’nin ne şekilde talep edileceği ve iade alınacağı ile ilgilidir.

Bilindiği üzere, teşvik uygulaması kapsamındaki yatırımlarda makine ve teçhizat içeren yatırım tutarı üzerinden, bu makine ve teçhizatların alım sürecinde KDV’nin tahsil edilmemesi şeklinde destek sağlanmaktadır. KDV’nin tahsil edilmemesi ise, makine ve teçhizat listesinin teşvik sağlayan makama ibraz edilmesi gerekmektedir. Başvurunun onayı ardından vergi dairesinden KDV istisna yazısı alınmaktadır. İstisna yazısına istinaden makine ve teçhizat alımında satıcı tarafından KDV tahsil edilmemektedir.

Yatırım kapsamında teşvik alan imalat sanayi projelerinde bina inşaatına ait KDV desteği ise aşıda belirtilen usulle yapılmaktadır. Bina yapılırken yüklenilen KDV’nin iade süreci, bina inşaatının tamamlanması ve teşvik belgesinin kapanmasını müteakip başlamaktadır. Yazımız bina yapımı ve binanın tamamlanması üzerine geçen süreçte dikkat edilmesi gereken hususları konu almaktadır.

Yatırım Kapsamında Yapılan Bina İnşaatı Yönünden Yatırım Teşvik Mevzuatı

30.12.2019 tarih ve 30994 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 1950 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile KDV Kanunu’nun geçici 37. maddesinin uygulama süresi uzatılmıştır.

Buna göre “İmalat Sanayine Yönelik Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İnşaat İşleri Nedeniyle Yüklenilen ve İndirim Yoluyla Telafi Edilemeyen KDV’nin İadesine Yönelik uygulama süresi 31.12.2021 tarihine kadar uzatılmıştır”.

Katma Değer Vergisi Kanununun Geçici 37. maddesi imalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin iade edilmesi hakkındadır. Geçici 37. Maddede düzenlendiği şekilde, 2020 ve 2021 yıllarında yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi için şu hükümler uygulanacaktır.

Geçici Madde 37

İmalat sanayine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında;

  1. Asgari 50 milyon Türk Lirasıtutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle2017, 2018, 2019, 2020 ve 2021 yıllarında yüklenilen ve 2017, 2018, 2019, 2020 ve 2021 yıllarının altı aylık dönemleri itibarıyla indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisi altı aylık dönemleri izleyen bir yıl içerisinde,
  2. 50 milyon Türk Lirası tutarına kadarsabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle 2017, 2018 ve 2019, 2020 ve 2021 yıllarında yüklenilen ve 2017, 2018, 2019, 2020 ve 2021 yılı sonuna kadar indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisi izleyen yıl içerisinde,

Talep edilmesi halinde belge sahibi mükellefe iade olunur. Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanmaması halinde, iade edilen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanarak iade tarihinden itibaren gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Bu vergiler ve cezalarda zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılı başında başlar.

Yukarıdaki kanun maddesi kapsamında 2017 yılından beri uygulanmakta olan ve daha önce 31.12.2019 tarihine kadar uzatılmış olan söz konusu KDV iadesine yönelik düzenlemenin süresi 31.12.2021 tarihine kadar uzatılmıştır.

Bina İnşaatı Nedeniyle Yüklenilen ve Giderilemeyen KDV’nin İadesi

Bina İnşaatında KDV iadesi, mal ve hizmet alımı sırasında gibi uygulanan bir istisna değildir. Bina İnşaatında yüklenilmiş olan KDV’nin yüklenildiği takvim yılının sonuna kadar indirim yoluyla telafi edilememesi halinde yatırımcıya iade edilmesi için bir mekanizma bulunmaktadır.

Buna göre 2021 yılında imalat sanayine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında 50 milyon TL tutarına kadar sabit yatırıma ait inşaat işlerinde mükellefler KDV iadesine başvurabileceklerdir. Yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcının, düzenlenen faturalarda yer alan ve 2021 yılı sonuna kadar indirim yolu ile telafi edilemeyen KDV’nin iadesi için 2022 yılı içinde (en son 31.12.2022) talepte bulunması gerekir.

Burada dikkate edilmesi gereken birkaç husus vardır. İade talebinde bulunacak mükelleflerin, imalat sanayine yönelik düzenlenmiş yatırım teşvik belgesine sahip olması gerekir. Ayrıca inşaat işleri de bu teşvik belgesi kapsamında öngörülen yatırıma ilişkin olmalıdır. Son olarak teşvik belgesinde belirlenen süre içerisinde inşaat tamamlanmalıdır.

İade kapsamındaki KDV’nin hangi kalemleri kapsadığının bilinmesi gerekir.  Yatırım kapsamındaki inşaata ilişkin, inşaat taahhüt, nakliyat, hafriyat, bina inşaatına yönelik her türle mal ve hizmet alımı ile birlikte, bina inşaatına ait tüm giderleri içeren harcamalarda yüklenilen KDV bu kapsamdadır.

Örneğin, imalat sanayine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamındaki bir mükellefin, 2019 yılında başladığı bina inşaatı 2020 yılının Temmuz ayında sonuçlanmış ve yatırım teşvik belgesi kapatılmıştır. Bu Bina inşaatı nedeniyle yüklenilen KDV 2020 yılının sonuna kadar indirim yolu ile giderilebilir. Eğer bina inşaatı nedeniyle yüklenilen KDV tutarı indirim yolu ile giderilememişse, 2021 yılının sonuna kadar KDV iadesi talep edilebilecektir.

2019 yılında başlanılan bina inşaatı nedeniyle yüklenilen vergiler alımların yapıldığı ilgili dönem KDV beyannamesinde indirim konusu yapılır. 2020 yılının sonuna kadar indirim yolu ile giderilemeyen KDV bir sonraki yılın herhangi bir ayında (en erken 2021 Ocak, en geç 2020 Kasım) iadesi talep edilir. İadelerin, KDV beyannamesinin iade edilecek vergiler bölümünde gösterilmesi gerekir.

KDV beyannamesinde iadesi talep edilen vergilerin iade işleminde istenen belgeler şunlardır:

– Standart iade talep dilekçesi,
– İade talep edilen döneme ait indirilecek KDV listesi,
– İadesi talep edilen KDV tutarlarını gösteren liste,
– Yatırım teşvik belgesi ve ekleri,

İadesi talep edilen tutarlar, nakden veya mahsuben olmak üzere iki şekilde iade alınabilmektedir. Mahsuben iade işlemlerinde yukarıda belirtilen belgelerin temini ile ayrıca inceleme raporu, YMM Raporu ve teminat aranmadan iade miktarına bakılmaksızın yerine getirilir.

Nakden iade taleplerinde ise, 5.000,00 TL’yi aşan tutarlar, YMM raporu veya inceleme raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde ise, iade işlemi belgelerin tamamlanmasına müteakip hemen yerine getirilir. Teminat ise inceleme raporu veya YMM raporuna göre iade edilir.

Sonuç

Yukarıdaki açıklandığı üzere, imalat sanayine yönelik bina inşaatı nedeniyle yüklenilen KDV’nin iadesi, diğer istisna kapsamındaki KDV iade işlemleri ile aynı yolu izlemektedir. İade talep edilecek KDV tutarının belirlenmesi açısından bina inşaatı kapsamında mükellef olunan KDV’nin ayrı hesaplarda takip edilmesi ve indirim yolu ile giderilmesi önemlidir. Bu anlamda mükellef olunan KDV tutarı ile iade alınabilecek KDV tutarı farklılık gösterebilmektedir. Bina inşaatı nedeniyle yüklenilmiş olsa dahi, indirim yolu ile bir kısım KDV giderilmiş olabileceğinden, yüklenilen KDV tutarının yanında devreden KDV tutarının da dikkatte alınması gerekir.

Diğer yandan, bina inşaatına ait giderler ve alınan mal ve hizmet tutarlarının “yapılmakta olan yatırımlar’ hesabında teşvik kapsamındaki yatırım olarak ayrıca takip edilmesi gerekir. Bu, teşvik belgesi kapaması sürecinde maliyet hesaplaması sorunları ile karşılaşılmaması açısından önemlidir.

Yatırım teşvik belgesi almış mükelleflerin, KDV istisnası ve KDV iadesi işlemlerinde ve teşvik belgesi kapama işlemlerinde sorunlar ile karşılaşmaması açısından prosedürlere ve ilkelere uyması, süreleri dikkatli takip etmesi gerekir. Son olarak yatırım harcamalarının muhasebe kayıtlarını normal faaliyetinden ayrı hesaplarda takip etmesi önemlidir.

Hüseyin Canpolat
Vergi Uzmanı